२५ वर्ष पुरानो तथा जिर्ण सार्वजनिक शौचालय अत्याधुनिक शौचालयमा रुपान्तरण

काठमाडौं महानगरपालिका २० वडा स्थित परोपकारमा २५ वर्ष पुरानो तथा जिर्ण सार्वजनिक शौचालयलाई अत्याधुनिक शौचालयमा स्त्तरोन्नती गर्न का.म.पा. वडा नं २० र एरोसान सस्टेनेवल स्यानिटेशनको हातेमालोमा पुनः निर्माण गरी प्रयोगकर्ताहरुलाई पर्याप्त सेवा सुविधा सहित वडाध्यक्ष राजेन्द्र मानन्धरद्वारा समुद्घाटन कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । शौचालयलाई अपाङ्गमैत्री, वातावरण मैत्री, महिला मैत्रीको रुपमा प्रस्तुत गरिएको छ।

सोही कार्यक्रममा अतिथिका रुपमा उपस्थित काठमाडौं महानगरपालिकाका मेयर बालेन्द्र शाहले सार्वजनिक शौचालयको अवलोकन गरि शौचालयमा प्रयोग भएका वातावरणमैत्री प्रविधिका बारेमा विशेष चाँसो देखाउँदै शौचालय व्यवस्थित भएको र काठमाडौं महानगरपालिका भित्र थप यस्ता शौचालयहरु निर्माण गर्नुपर्ने धारणा राखे । उनले शौचालयमा प्रयोग भएको आकासेपानी संकलन र पुनः भरण प्रविधिलाई महानगरको प्रत्येक घरमा जडान गर्न आवश्यक बजेट विनियोजन गरिएको जानकारी दिँदै शौचालयलाई सिकाई केन्द्रको रुपमा विकास गर्न सकिने सुझाव पनि दिए ।

सन् २०२० देखि काठमाडौं र ललितपुर महानगरपालिका भित्रका विभिन्न स्थानहरुमा स्वच्छ, महिलामैत्री, अपाङ्गमैत्री, वातावरणमैत्री अत्याधुनिक तथा समुदायमा आधारित शौचालयको सुविधा दिदै आएको एरोसानद्वारा निर्मित तथा संचालित शौचालयले नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रविधि प्रवद्र्धन पुरस्कार २०७८ जित्न सफल भएको थियो भने विश्व स्तरीय सरफाती सेनिटेशन प्रतियोगितामा उत्कृष्ट ५ सम्म पुग्न सफल भएको थियो ।

कार्यक्रममा २० वडाको वडाध्यक्ष मानन्धरले वडाको विकास र सम्वृद्धिका लागि आवश्यक कार्यहरु वडाले गर्दै आएको र यसै क्रममा २५ वर्ष पुरानो जीर्ण र अव्यवस्थित सार्वजनिक शौचालयको पुनः निर्माणलाई मध्यनजर गरि यस शौचालयको पुनः निर्माण कार्य गरेको बताए । ‘‘वडावासिको सहजताका साथै दैनिक यस क्षेत्रबाट आवत जावत गर्ने मानिसहरुलाई सुविधा सम्पन्न शौचालयको सुविधा दिनु महानगरको दायित्व हो भने आगामी दिनहरुमा पनि आवश्यक्ता अनुरुप शौचालय निर्माण व्यवस्थापन तथा पुनः निर्माणका कार्यलाई महानगरले प्राथिमकता दिनेछ’’ मानन्धरले भने ।

एरोसान सस्टेनेबलले सन् २०२० देखि २०२२ सम्ममा काठमाडौं महानगरपालिकामा ४ वटा र ललितपुर महानगरपालिकामा २ वटा गरि जम्मा ६ वटा अत्याधुनिक सार्वजनिक शौचालय सञ्चालनमा ल्याईसकेको छ । यस विचमा करिब ५ लाख ९१ हजार २ सय ६९ परुष र १ लाख ८० हजार ५ सय ३६ महिला प्रयोगकर्ताहरुलाई सार्वजनिक शौचालयको सुविधा प्रदान गर्न सफल भएको छ । शौचालयबाट उत्श्रीजित दिसा पिसाव जन्य फोहोर व्यवस्थपानका लागि वायो ग्याँस प्रविधिको जडान गरि हाल सम्म ७० हजार ६ सय ९९ लिटर पिसाव र ९ हजार ५ सय ७९ किलो दिसा व्यवस्थापन गरि ७०५.२ लिटर वायो ग्याँस अर्थात ४९.४ सिलिन्डर एल.पि.जि. ग्यासँ उत्पादन गरिसकेको छ भने फोहोर पानी प्रशोधन प्रणाली मार्फत ३ लाख ६० हजार लिटर फोहोर पानी प्रशोधन र आकाशेपानी संकलन प्रविधिको प्रयोगवाट २७ लाख ४० हजार १ सय ६० लिटर आकाशेपानीको संकलन गरि शौचालयमा प्रयोग गरिएको छ ।

‘‘एरोसानद्वारा निर्मित तथा संचालित शौचालयमा दैनिक १ हजार लिटर फोहोर पानी प्रशोधन गर्ने क्षमता भएको फोहोर पानी प्रशोधन प्रविधि प्रयोग गरिएको छ भने मानव मलमुत्रलाई शौचालय मै व्यवस्थापन गरि वायोग्याँस उत्पादन गर्न १० घन मिटरको वायो ग्याँस प्लान्ट शौचालय परिसरमै निर्माण गरि वातावरण मैत्री बनाउन अहम भुमिका खेलेको छ’’ एरोशानका कार्यकारी प्रमुख प्रकाश अमात्यले जानकारी दिए ।

कार्यक्रममा का.म.पा.का प्रवक्ता नविन मानन्धर तथा वडा नं. १७ अध्यक्ष र ईश्वर मान डंगोल, वडा नं. १५ का अध्यक्षका साथै वातावरण विभाग प्रमुख सरिता राईको सहभागिता रहेको थियो ।