टाइफाइड खोपको सुरुवात गर्ने नेपाल दक्षिण एसियाको पहिलो राष्ट्र

काठमाडौं – टाइफाइड खोपको सुरुवात गर्ने नेपाल दक्षिण एसियाको पहिलो राष्ट्र बनेको छ । नेपालले टाइफाइडबाट बालबालिकालाई बचाउन चैत्र २५ गतेदेखि  बैशाख १८ गतेसम्म राष्ट्रव्यापी रुपमा टाइफाइड खोप अभियान सुरु गर्न लागेको हो । केहि जिल्लामा भने खोप अभियान सुरु भइसकेको छ । स्वास्थ मन्त्रालयका अनुसार ७५ लाख बालबालिकालाई टाइफाइड खोप लगाउने सरकारको लक्ष्य छ ।

स्वास्थ्य सेवा विभाग परिवार कल्याण महाशाखाअन्तर्गत् खोप शाखा प्रमुख सागर दाहालका अनुसार अभियानपछि नियमित खोप तालिकामा टाइफाइड खोप पनि समावेश गरिनेछ र १५ महिना पुगेका सबै बालबालिकालाई एक डोज टाइफाइड खोप प्रदान गरिनेछ । खोप शाखा प्रमुख दाहालले भने, ‘अभियानको क्रममा टाइफाइड खोप स्थानीय तहको प्रत्येक वडामा तोकिएको विद्यालयहरूको खोप केन्द्रमा उपलब्ध हुनेछ । विद्यालय नभएका वा कम भएका वडाहरूमा आवश्यकताअनुसार (बाह्य) खोप केन्द्र संचालन गरिनेछ । अभियानको अन्तिम दिन स्वास्थ्य संस्थामा खोप सेवा संचालन गरिनेछ । ’

खोपको प्रभावकारिताको अध्ययनले टाइफाइड खोपबाट यो रोगको संक्रमणमा उल्लेखनीय रुपमा कमी ल्याउन सकिने अध्ययनले देखाएको छ ।  राष्ट्रिय खोप सल्लाहकार समितिबाट टाइफाइड  खोपलाई राष्ट्रिय खोप कार्यक्रममा समावेश गर्न सिफारिश गरेको थियो । विश्व स्वास्थ्य संगठनले टाइफाइड खोपलाई नेपालसहित सबै टाइफाइड प्रभावित देशहरूमा प्रयोगका लागि सिफारिस गरेको छ । करिब १० हजार स्वास्थ्यकर्मीले खोप दिनेछन् । अभियानमा १ लाख १२ हजार ८५८ जना स्वयंसेवक परिचालन हुनेछन्।

टाइफाइड साल्मोनेला टाइफीबाट हुने गम्भीर रोग हो जुन ढल वा संक्रमित व्यक्तिको दिसाामा पाइने टाइफाइड रोगको जीवाणु स्वस्थ व्यक्तिमा दूषित खाना वा पानीको माध्यमबाट सर्दछ । यो रोग लागेमा उच्च ज्वरो आउने, टाउको दुख्ने, जिउ दुख्ने, पसिना आउने ,पखाला लाग्ने र बान्ता हुने हुन्छ साथै कहिलेकाहीँ ज्यानै जान पनि सक्छ ।

विगत ५ वर्षको तथ्यांक अनुसार नेपालमा बर्सेनि औसत ४ लाख ५० हजार जनाभन्दा बढीमा टाइफाइड रोग संक्रमण पुष्टि भएको पाइएको छ । विगत ३ वर्षको तथ्यांकअनुसार पानी तथा खानाजन्य संक्रामक रोगहरुमध्ये तेस्रो  र अस्पताल भर्ना हुने कारणहरु मध्ये यो रोग चौथो कारणमा रहेको देखिएको छ । यो रोगको संक्रमण सबै उमेर समूहमा हुन्छ तर १५ वर्ष मुनिका बालबालिकामा अन्य उमेर समूहभन्दा बढी संक्रमण देखिएको छ ।

त्यस्तै पछिल्लो तथ्यांक अनुसार  नेपालमा ८२ हजार ४४९ टाइफाइडका बिरामीहरु रहेको अनुमान छ  । जसमध्ये ६० प्रतिशत १५ वर्ष भन्दाकम उमेर समूहकाबालबालिका रहेका छन् । हाल सालैको तथ्यांकले औषधि प्रतिरोधी टाइफाइडमा वृद्धि भएको पनि देखाउँछ ।

टाइफाइड खोप मासुभित्र दिइन्छ र यसले वयस्क र बालबालिकामा दिर्घकालीन रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता प्रदान गर्दछ । खोपको माध्यमबाट गरिने रोकथाम यो रोगसँग लड्नको लागि सबैभन्दा प्रभावकारी तरिकाहरू मध्ये एक हो । खोप बाहेक अन्य उपायहरू जस्तै सफा पानीको प्रयोग, सरसफाइ र स्वच्छता (जस्तै बारम्बार हातधुने) पनि महत्वपूर्ण छन् ।